چگونه مرور مؤثرتری داشته باشیم ؟

درود بر دانش آموزان عزیز و همراهان همیشگی گروه آموزشی سبکاد

یکی از مشکلات اصلی و شاید مهم ترین مشلات بچه های کنکوری و دهمی ویازدهمی، درست مرور نکردن است. در موارد زیادی از من سوال پرسیده شده که چرا با وجود اینکه برای یادگیری یک مطلب خیلی زحمت می کشیم و تایم زیادی هم میزاریم، بعد از یک تایم کوتاه، خیلی از مطالب فراموشمون میشه ؟

بنده هم با جواب گویی به این سوال مهم که مطمئنا سوال خیلی از شما هم هست تصمیم گرفتم که یک مقاله مناسب و کامل در این مورد منتشر کنم. در این مقالعه سعی داریم روش های درست مرور رو به صورت کامل و اصولی به شما آموزش بدیم پس با همراه باشید تا این مشکل رو برای همیشه برطرف کنیم.

1. مطالب را اندکی بعد از این که یاد گرفتید بلافاصله مرور کنید.

 نگاهی به موضوع داشته باشید و هر نکته ای که از آن آموختید برای خودتان یادداشت کنید. این کار به شما کمک می کند تا نکات کلیدی متن را همان موقع در ذهنتان ثبت کنید. این مرور اولیه باعث می شود شما همه چیز را یک بار دیگر چک کنید و تمام نکاتی که به یادگیری آن ها نیاز دارید، فرابگیرید. ضمناً موجب می شود تا بار دیگر که خواستید درس را مرور کنید نیازی نباشد از ابتدا مطلب را از اول مرور کنید.

مرور های بعد از 24 ساعت	مهم ترین زمان مرور بعد از 24 هست زیرا که اگربعد از این زمان مرور درست وحسابی انجام نشود تا 80 درصد مطالب از ذهن (حافظه کوتاه مدت) پاک می شود. در برنامه ریزی خود ختما برای این بخش بعد از اتمام ساعات مطالعاتی بعد از 24 ساعت برای مرور تک به تک دروس وقت بگذارید زیرا که با مرور چند دقیقه ای روی یک مطلب به راحتی می توانید کل نکات و مطالب رو بازیابی کنید.
مرور های بعد از 48 ساعت	بهترین روش برای مرور این در این زمان، استفاده از تست های آموزشی هست. وقتی که شما تست میزنید در قالب تست و پاسخ نامه تشریحی حجم بسیار بالایی از نکات برای شما مرور می شود و نکات آموزشی بیشتری رو به خاطر می سپارید و دام های تستی و اسکلت بندی سوالات کنکور رو بهتر درک میکنید و مطالب مانداگاری بالایی در ذهن شما ایجاد می شود.
مرور های بعد یک هفته	برای درک بهتراز این نوع مرور به شما توصیه میکنم که حتما از خلاصه نویسی های خودتون استفاده کنید و با مطالعه حدود 1تا 1ونیم ساعته برای دروس اختصاصی(10 صفحه خلاصه نویسی)به تسلط کامل به مطالب در طول دوره مطالعاتی هفتگی برسید.جزوه های خلاصه نویسی رو تا جایی که امکان داره خودتون بنویسید اما میتونید از جزوه معلمتون و یا دوستانتون استفاده کنید.
مرور های ماهانه	بهترین و کار آمد ترین روش برای مرور های ماهانه برسی آزمون های آزمایشی هستش که اکثریت بچه های کنکوری و دبیرستانی به صورت 2 هفته یکبار شرکت میکنند. برای مرور درست و با درک کامل سوالات ازمون هارو با دقت کامل برسی کنید و با تحلیل سوالات و پاسخ نامه آزمون مروری حرفه ای به کل مطالب ماه داشته باشین. اما این موضوع رو هم مدنظرتون باشه که مطالبی رو که یادتون رفته حتما از روی جروه یا کتاب درسی دوباره مطالعه کنید.
مرور های 3 ماه یک بار	از لحاظ روانشناسی یاد گیری، مطالب باید هر 3 ماه یکبار دوباره کامل برسی و تحلیل بشوند بنابراین هر تعداد دروس یا فصلی رو که کطالعه کردین بعد از 3 ماه حتما دوباره کامل و مفصل برسی و بازیابی کنید.این نتکه رو مورد توجه داشته باشین که از منابع جدید برای بازیابی مطالب استفاده نکنید و همان منابع آموزشی قبلی استفاده کنید.

2. برای مرورهای بعدی برنامه ریزی کنید و جدول بکشید.

 برای اینکه اطلاعات را به حافظه ی بلندمدت خود بسپارید باید در فواصل منظم، مطالب را مرور کنید. بنابراین مرور متناوب تنها راه به خاطر سپردن مطالب است و نیاز به برنامه ریزی منظم دارد. منحنی فراموشی به ما نشان می دهد که مطالب اگر مرور نشوند، چگونه بعد از مدتی از ذهن ما پاک می شوند، پس باید برای مرور آن ها زمان صرف کرد. می توانید یک روز بعد، دو روز بعد، یک هفته بعد، یک ماه بعد و حتی بعد از آن هم در فواصل منظمی مطالب را برای تثبیت کامل در ذهن، مرور کنید. برای حفظ این نظم باید حتماً جدول برنامه ریزی داشته باشید.

ادبیات فارسی	برای مرور ادبیات فارسی از کتاب درسی خودتون ابتدا شروع کنید و شروع کنید به متن خوانی دروس سعی کنید که بدون کمک گرفتن از کسی یا کتاب کمک درسی خودتون به تحلیل متن ادبیات فارسی بپردازید واز روی متون یا ابیات نکاتی رو که معلمتون یا از طریق منابع آموزشی یاد گرفتین پیاده بکنید.مثلا وقتی به یک بیت میرسید، نکات آرایه ها و املا یا نکات دستور زبان روی اون بیت اجرا کنید این کار شبب یادگیری فوق العاده شما میشه.
عربی	عربی درسی بسار فرار است و باید برای تثبیت این درس تعداد ایستگاه های مرور خودتون رو افزایش بدین تا به تسلط کامل در این درس برسید. برای مرور هرچه بهتر مطالب ترجمه سعی کنید که در ایتسگاه های مطالعاتی منظم و به صورت روتین تعدادی تست ترجمه کار کنید که با زمان کمتر بتونید این مطالب رو در بهترین وآسان ترین روش ممکن به راحتی مرور کنید و به تسلط برسید. برای امتحانات میان ترم یا پرسش های سرکلاسی به تحلیل مطالب و متون عربی خود کتاب بپردازید. برای مرور مطالب مربوط به قواعد درس عربی حتما از کتاب های لقمه و خلاصه نویسی استفاده کنید و به کرات مطالب رو مرور کنید تا در آزمون های آزمایشی، حل تست، امتحانات ترو و میان ترم نتیجه مناسب رو بگیرین.
دین و زندگی	برای مرور بهتر و مناسب تر این درس سعی کنید که بیشتر روی آیات دین و زندگی و پیام ایات تمرکز کنید و سایر مطالب رو با تست های منظم مرور کنید چزا که مطالب حفظی دین و زندگی اکثرا مطالب بسیار ریزی و ذره بینی ای هستن که طراحان از متن کتاب درسی انتخاب می کنند و مورد سوژه قرار می دهندو شما با برسی تست های مختلف(ترجیحا تست های کنکور سراسری سال های گذشته)به این مطالب کاملا مسلط بشید. ین نکته رو مورد توجه قرار بدین که درسی مث دین و زندگی درسی بسیار دقیق مطلب هستش و باید عینا همان مطلب رو که درکتاب درسی اشاره شده رو به خاطر بشپارید.
زبان انگلیسی	بیشتر مطالب زبان انگلیسی یا بهتر بگم اوربیتال مطالب این درس روی محور لغات (vocabulary) سوار است و باید مانور بسیار زیادی روی این مطالب بدین.بهتون توصیه میکنیم برای مرور کارآمد و درست این درس مطالعه و مرور واژگان این درس رو به صورت روتین انجام بدین و در طول هفته این مطالب رو در طول جمله های جدید و با محور مناسب یاد بگیرید.
ریاضی و فیزیک	درس های ریاضی وفیزیک از درس هایی هست که به مرور زیادی نیاز نداره و مطالب اکثرا در طول قوانین و فرمول های مهم تعبیه می شود. اما این درس ها بسیار ریزه کاری و تکنیک دارند و بایستی با حل تست هاس فراوان در قالب ایستگاه های مرور این مطالب رو کاملا مسلط بشید.برای ایستگاه اول مرور این مطالب توصیه میکنیم که حتما ابتدا جزوه معلم رو کاملا بادقت برسی کنید و سوالاتی که در طی جلسه مطالعاتی قبلا حل کرده اید ذر این ایستگاه مرور حتما حتما یک بار مرور کنیدو در جلسات بعدی مرور بیشتر به حل تست های متنوع و با levelهای جدید تمرین کنید تا به خلاقیت درحل تست ها برسید.
زیست شناسی	در درس زیست شناسی به اولین نکته ای که در مرور بایستی توجه کنید این هست که این درس باید به صورت روتین و روزانه مرور بشود.یکی از راهکار های مناسب برای مرور این درس این است که بعد از پایان مطالعه این درس درهمان روز (ترجیحا آخرشب) مطالبی رو که مطالعه کردین، از روی کتاب درسی دوباره مرور کنیدو در حد 10 تا تست آموزشی از مطالب خوانده شده رو برسی کنید. برای مرور هر چه بهتر مطالب زیست شناسی سعی کنید مطالب رو در قالب صحیح وغلط برسی کنید و عبارت های صحصیح و غلط رو برای خودتون در هر گفتار بنویسید و هر شب این مطالب یک بار دیگر مرور کنید. توصیه ایی که در این درس بهتون دارم این هستش که برای تداوم مطالب و تثبیت و ماندگاری مطالب حتما زیست رو به صورت روزانه با تایم های بین 30 دقیقه ای مرور کنید چرا که این کار باعث افزایش قدرت شما در فهم و بازیابی مطالب زیست شناسی دارد.یکی از سوالاتی که بچه ها از من پرسند اینه که چه نوع تست هایی رو برای مرور زیست شناسی انتخاب بکنیم؟درجواب مناسب به این دوستان عزیز باید بگم که در درجه اول تست های کنکور سال های اخیر و با دقت کامل در برنامه مرور خودتون قرار بدین و حتی گزینه ها و پاسخ نامه تشریحی ای که برای این درس استفاده شده رو ختما با برسی تک به تک گزینه ها برس کنیددر وحله دوم از تست های طبقه بندی (بیشتر تست های آزمایشی) استفاده کنید و گفتار به گفتارتست های این مطاب رو برسی کنید. برای مرور های طولانی مدت در این درس از خلاصه نویسی ها و مطالب جمع بندی استفاده کنید وتست هایی رو انتخاب کنید که بیشتر ترکیبی هستن و مطلب بیشتری رو به خودشون اختصاص میدن.
شیمی	مرور درس شیمی به 2 دسته حفظیات شیمی و مسائل شیمی تقسیم میشه. در ایتدا مطلب حفظی شیمی رو برسی کنیدو در اولین ایستگاه مرور مطالب جزوه معلم و بعد از آن مطالب کتاب درسی رو با دقت کامل مطالعه و برسی کنید.در مرور مطالب حفظی رو مطالب زیر با دقت کار کنید 1.فرمول ها وواکنش های شیمیایی(تا جایی که امکان داره واکنش هارو حفظ کنید با جزئیات کامل 2.ساختار های معروف در شیمی مانند؛ساختار های آلی و ساختار های لوئیس و…این مطالب رو با جزئیات کامل برسی کنید 3.ترکیب های شیمیایی و ترکیب های مولکولی برای مثال ترکیبی مثل شکر، سدیم سولفات، گلوکزو… 4.از متن سفید کتاب درسی هم غافل نباشید بخصوص متنهایی که در فکر کنید ها کتاب درس یآورده شده است در ایستگاه های بعدی از تست های آموزشی استفاده کنید تا بهتر مطالب رو یاد بگیرید و ماندگاری بالایی داشته باشه. برای مسائل شیمی هم حتما با تست های مکررو منظم به صورت روتین به مسائل مسلط بشید. سعی کنید تت های مسائل شیمی رو به صورت تیپ بندی شده حل کنید و در هر جلسه مرور و تمرین این مطالب رو با یک نوع تیپ در هر جلسه تمرین کنید.

3. از خودتان آزمون بگیرید.

 قبل از هر بار مرور کردن، ابتدا از خودتان مطلب موردنظر را سؤال کنید. این کار هر کم و کاستی که در اطلاعات شما وجود داشته باشد به شما نشان می دهد. بعد قسمت های کلیدی که نیاز به تمرکز بیشتر دارد و فراموشتان شده است برای خودتان هایلایت کنید. می توانید از روش بازیابی استفاده کنید و ابتدا مطلب را برای خودتان بازگو یا بازنویسی کنید. بعد از اینکه ایرادها مشخص شد مرور را با تمرکز بیشتر بر بخش های فراموش شده انجام دهید.

در طول سال های دهم و یازدهم و دوازدهم بیش از 24 کتاب درسی را خوانده اید و امسال نیز مقدار زیادی از مباحث این کتابها را مرور کرده و از آنها تست تمرین کرده اید. با یک حساب سرانگشتی می توان گفت بیش از 100 مبحث درسی در این کتاب ها مطرح شده است.

برای داشتن نتیجه ی خوب در آزمون باید بتوانید سؤالات این مباحث را در جلس هی آزمون در کنار یکدیگر جواب بدهید و به اصطلاح کتابخان هی ذهنتان باید مرتب و منظم و ساختارمند باشد و مطالب پرکاربردتر باید در قفسه های در دسترس تری باشد. این کار را باید با توجه به اهمیت و بودجه بندی مباحث انجام دهید. چون تعداد مباحث زیاد است، باید این روش خالقان هی جمع بندی و طبقه بندی و مرتب سازی کار را با دقت انجام دهید.

در هر آزمون سه روز یکبار و تحلیل و ارزیابی سوالات آن، ناخودآگاه به سراغ مباحث مهم تر می روید و برای آن ها وقت می گذارید. وقتی این کار تکرار می شود، مباحث پرکاربردتر در هر آزمون تکرار می شود و ذهن شما آنها را در دسترس قرار می دهد و مطالب دیگر نیز در قفسه های ذهنتان به ترتیب قرار می گیرد و می توانید از آن ها به راحتی استفاده کنید. با این روش هم هی مطالب دوره می شود و منظم و به ترتیب در کتابخان هی ذهن شما جای می گیرد.

مهم این است که تصمیم بگیرید این کار مهم را انجام دهید. ذهن شما عادت به خواندن و سپس آزمون دادن دارد. وقت را از دست ندهید و جمع بندی سه روز یکبار را شروع کنید.

4. یادداشت برداری کنید.

می توانید خیلی سریع از مطالبی که می خوانید یادداشت بردارید تا در فواصل منظم زمانی، به جای مرور کل مطلب که وق تگیر هم هست، تنها نکات کلیدی را که برای خودتان نوشته اید مرور کنید. اگر می خواهید یادگیری عمیق تر و مؤثرتری داشته باشید می توانید با کمک نکات کلیدی برای خودتان نمودار و جدول تهیه کنید. این کار، مرور را برایتان دل نشین تر و مؤثرتر می کند.

بخش عمده ای از وقت هر دانش آموزی در مدرسه و کلاس درس می گذرد؛ ازاین رو بسیار مهم است که از این وقت حداکثر استفاده را ببرید. یکی از راه های استفاده ی حداکثری از کلاس درس، یادداشت برداری به شیوه ی درست آن است. یادداشت برداری این نیست که تمام جمله های معلم را یک به یک به روی کاغذ بیاورید؛ در این صورت با نوشتن هر جمله، از جمله ی بعدی بازمی مانید و تمرکز حواستان را از دست می دهید. یادداش برداری صحیح یعنی واژه های کلیدی را به صورت اشاره و مختصر بنویسید.

به تعبیر حافظ: به لفظ اندک و معنی بسیار. با این کار، موقع مرور، هر واژه مانند جرقه ای است که ذهنتان را روشن می کند و تمام درس را به یاد می آورید. با این روش یادداشت برداری، نه موضوع درس را از دست می دهید و نه تمرکز حواستان به هم می ریزد. همچنین ذهن شما در طول کلاس در حالت آماده باش کامل قرار می گیرد و از تمرکز حواس عالی خود نهایت لذت رامی برید.

در یادداشت برداری، مانند خبرنگاران حرفه ای عمل کنید که در مصاحبه، فقط نکته های کلیدی گفت وگو را به اختصار یادداشت می کنند و سپس از روی آن، متن را تکمیل و منتشر می کنند. با یادداشت برداری، حضور خود را با حفظ تمرکز کامل در کلاس درس، مهیج تر و مؤثرتر کنید.

5. راهکار های مؤثر برای یادآوری خوانده شده ها.

گاهی اتفاق می افتد که قسمتی از کتاب را بارها خوانده اید؛ اما باز هم فکرمی کنید مفهوم آن برایتان جدید است. زمان و مکان مطالعه ی قبلی هم در ذهنتان تداعی می شود؛ اما جملات جدیدند. این یکی از چالش های بسیار رایج در زمینه ی مطالعه است. راه های مختلفی برای غلبه بر تثبی تکردن آموخته ها در ذهن وجود دارد که اگر کمی مصمم و پیگیر باشید، به راحتی می توانید این روش ها را هنگام مطالعه پیاده سازی کنید.

برای یادگیرندگان بصری که تکیه ی یادگیری و به ذهن سپاری مطالب در آ نها بر دیدنِ تصاویر و اشکال است، استفاده از الگوهای تصویری تأثیر بیشتری در بازدهی یادگیری خواهد داشت. تصویرها و علامت ها برای این دسته از افراد ابزار کارآمدی برای یادآوری است. استفاده از روش هایی نظیر ترسیم نقشه ی ذهنیِ فرایند مطالعه بر روی کاغذ، استفاده از علامت های رنگی برای مطالب، ترسیم نمودار و دسته بندی از مطالب ترکیبی، فلش کار ت ها و کشیدن تصاویر مهم در دفتری جداگانه و جمع بندی، راهکارهای مناسبی برای تثبیت مطالب برای این دسته از یادگیرندگان است. برای یادگیرندگان صوتی که تکیه ی یادگیری و تثبیت مطالب در آن ها بر شنیدن و شکل صوتی اطلاعات است، استفاده از الگوهای شنیداری تأثیر بیشتری در کیفیت یادگیری و تثبیت آن دارد.

برای این دسته از افراد ضبط کردن جلسات درسی و بخش های مهم مطالعاتی با صدای خود افراد، راهکار بسیار کاربردی است. حضور فیزیکی در گروه های مطالعاتی یا حضور آنلاین در این گرو هها که یادگیری مطالب به صورت مباحثه است، راهکار دیگری برای بهبود کیفیت یادگیری است. کدسازی های صوتی از مطالب برای این افراد تأثیر زیادی در بهبود فرایند مرور و یادآوری مطالب دارد.برای یادگیرندگان نوشتاری که تکیه ی یادگیری و آموختن در آ نها بر نگارش مطالب است، یادداش تبرداری از مطالب مهمی که در کلاس درس گفته می شود یا نوشتن مطالب مهم در منزل، راهکار طلایی است. این دسته افراد با نوشتن دوباره ی یادداشت های اولیه می توانند یادگیری های ناقص خود را کامل کنند.

ثبت برداشت ها و تحلیل های دقیق متنی از تصاویر و جدول روش دیگری برای یادگیری این دسته از افراد است. به کارگیری دقیق این راه کارها در وهله اول مستلزم شناخت دقیق از روش شخصی یادگیری است. برای این کار باید نگاهی به سوابق ذهنی یادگیری خود کنیم. این موضوع فقط محدود به یادگیری های درسی نیست؛ می توانید روش یادگیری خود را دربار هی یادگیری هر نوع مهارت بسنجید. شما مطالب قدیمی را با چه روشی راحت تر به یاد م یآورید؟

امیدواریم که این مقاله کمک شایانی به شما در زمینه درسی تون کرده باشه. ممنونم از توجه زیباتون دوستان عزیزم.

تنظیم:دکتر محمد بازوند